Unikalnym zabytkiem znajdującym się w południowo-zachodnim narożniku miasta jest gotycki kościół pod wezwaniem św. Jerzego otoczony pozostałościami miejskich murów obronnych z basztami.

Świątynia zbudowana została w II połowie XIV wieku przez Krzyżaków, a rozbudowany w początku XV wieku. Kościół jest rzadkim przykładem obronnej architektury sakralnej. Trzynawowa, ceglana świątynia z czworobocznymi wieżami sprawia wrażenie zamku. Ponad 40-metrowa wieża zachodnia, pełniąca niegdyś funkcję wieży obserwacyjnej oraz 32,5-metrowa dzwonnica wspaniale komponują się z bryłą kościoła. Na wieży dzwonnej znajdują się trzy dzwony o różnej wadze. We wnętrzu kościoła można zauważyć odchylenie prezbiterium w stosunku do osi nawy głównej, co jest rzadkością zarówno w Polsce jak i w Europie. Ze środka nawy głównej można zaobserwować jedynie dwa z trzech okien prezbiterium. Niewątpliwą atrakcją bazyliki jest kryształowe sklepienie wykonane w 1515r. przez mistrza Matza z Gdańska. Cennym zabytkiem z dawnego, poreformacyjnego wyposażenia kościoła jest ambona z 1594r. w stylu niderlandzkiego manieryzmu. Ciekawostką są dwie cele z XV wieku wiążące się najprawdopodobniej z funkcjami obronnymi kościoła, usytuowane w przyziemiu wieży zachodniej. Organy kościelne powstałe w 1721 r. dysponują trzema ręcznymi klawiaturami, jedną nożną, 41 głosami oraz dzwonami wbudowane zostały w XIX w. w neogotycki prospekt. W nawie północnej znajduje się dawniejszy neogotycki ołtarz główny, z centralnie umieszczonym obrazem „Ukrzyżowania”.

W 1997 roku kościół, wówczas już kolegiata, został wyniesiony do godności bazyliki mniejszej. Na międzymurzu przy bazylice, znajduje się lapidarium, w którym wyeksponowane są najcenniejsze i najciekawsze zabytki z cmentarzy rodowych i wojennych powiatu kętrzyńskiego. W bazylice odbywają się cykliczne koncerty muzyki poważnej, tradycyjnie nazywane koncertami kolegiackimi.