Kościół św Wojciecha Biskupa i Męczennika w Nidzicy

Historia kościoła jest tożsama z historią miasta. Świątynia była wielokrotnie palona i odbudowywana, zmieniając swój charakter. Pierwszy kościół powstał w XIV wieku, jednak od tamtego czasu przeszedł ogromną metamorfozę. Dziś jest miejscowym centrum duchowym oraz wyjątkową atrakcją, która przyciąga zwiedzających.

Historia – Kościół św. Wojciecha Biskupa i Męczennika w Nidzicy

Pierwsza wzmianka o świątyni i nidzickim proboszczu pochodzi z dokumentu lokacyjnego miasta z 7 grudnia 1381 roku. W tym czasie opiekę duszpasterską sprawowało dwóch duchownych – proboszcz wyznaczony przez Zakon Krzyżacki oraz diakon zatrudniany przez władze miejskie.

Niestety, pierwotny kościół nie przetrwał długo, gdyż wraz z rynkiem spłonął w 1414 roku. Kolejne lata przyniosły kościołowi wiele trudności. W 1664 roku potężny pożar miasta strawił budynek, a nabożeństwa przeniesiono do kaplicy zamkowej. Odbudowa trwała do 1689 roku, kiedy to rząd przekazał miastu 5000 cegieł i tyle samo dachówek na wzniesienie nowej wieży. Kolejna przebudowa miała miejsce w 1725 roku. Pożar strawił świątynie także w 1804 roku. Odbudowa trwała do 1819 roku.

Losy kościoła w XX Wieku

Kościół przetrwał kolejne zawieruchy XX wieku. W czasie I wojny światowej stacjonujące w mieście wojska francuskie urządziły w nim piekarnię polową, a później szpital. Jednak największą tragedią był pożar w 1914 roku, który doszczętnie strawił świątynię.

Odbudowa trwała w latach 1920-1924, a jej efektem jest obecny wygląd kościoła w stylu arkadowym (pseudorenesansowym). W tym czasie nabożeństwa odbywały się w tymczasowym kościele zaprojektowanym przez berlińskiego architekta Bodo Ebhardta.

Początkowo wybudowano go jako kościół katolicki. Po sekularyzacji państwa zakonnego przeszedł w ręce luteranów. Po II wojnie światowej wrócił do wiernych kościoła katolickiego. Dziś jest to kościół parafialny należący do dekanatu Nidzica archidiecezji warmińskiej.

Architektura i wyposażenie kościoła

Choć pierwotny wygląd kościoła do XVI wieku pozostaje nieznany, to prawdopodobnie posiadał on chór i rozstawione ławki. Według relacji z 1684 roku, budowla była dwunawowa z wieżą po północnej stronie. W XVIII wieku świątynia miała wydzielone miejsca dla cechów rzemieślniczych.

Kościół, który możemy podziwiać współcześnie, jest salowy, wzniesiony na planie prostokąta. Głównym materiałem budowlanym jest cegła, choć niektóre fragmenty wykonano z kamienia polnego. Nietypowo usytuowana jest wieża, przylega ona do wschodniej elewacji. Jej dolne partie reprezentują styl gotycki, zaś szczyty nadbudowano w neorenesansie. Wewnątrz kościoła na całej długości elewacji bocznych znajdują się galerie, a dwa rzędy okien umieszczono jedynie w ścianie zachodniej. Drewniany strop w formie kasetonów nawiązuje do renesansu.

Wnętrze świątyni zachowało niewiele z oryginalnego wyposażenia. Wiadomo, że przed 1728 rokiem znajdowały się tu organy, które w 1735 roku gruntownie wyremontował Georg Caspari z Królewca. Od 1820 roku w ołtarzu głównym widniał obraz Ukrzyżowania Chrystusa pędzla Knorra. Obecnie w ołtarzu głównym znajduje się wizerunek Matki Bożej Niepokalanie Poczętej, a po bokach figury św. Wojciecha i św. Jana Chrzciciela.

W latach 90. XX wieku wnętrze kościoła zyskało nową polichromię, a w dolnych partiach ścian odsłonięto cegłę, przywracając pierwotny, gotycki styl.

Kościół współcześnie

Choć kościół św. Wojciecha w Nidzicy ma długą i burzliwą historię, to nadal pełni ważną rolę w życiu współczesnej społeczności. Jako świątynia rzymskokatolicka, jest centrum kultu religijnego, gromadząc wiernych na codziennych mszach, nabożeństwach i uroczystościach kościelnych.

Warto podkreślić, że kościół św. Wojciecha jest cennym zabytkiem, wpisanym do rejestru zabytków. Jego unikalna architektura, bogate wyposażenie i burzliwe dzieje stanowią niezwykłą atrakcję dla turystów, a także źródło dumy i tożsamości dla mieszkańców Nidzicy.

W kościele msza święta odbywa się nie tylko w niedziele, ale również w tygodniu. Nabożeństwa niedzielne są o godzinach 7:00, 8:30, 10:00, 11:30, 13:00 oraz 18:00. W dni powszednie na msze można dołączyć o godzinach 6:30, 7:00, 18:00, a także o 10:00 w piątki i pierwsze soboty miesiąca.

Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny i św. Wojciecha w Nidzicy – Podsumowanie

Parafia pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny i św. Wojciecha w Nidzicy to nie tylko miejsce kultu religijnego, ale również ważny zabytek o długiej i trudnej historii, która sięga średniowiecza. Wielokrotnie niszczony przez pożary i wojny, a następnie odbudowywany, co świadczy o determinacji i zaangażowaniu mieszkańców w zachowanie tego cennego zabytku.

Unikalna architektura kościoła, z nietypowo usytuowaną wieżą, galeriami wzdłuż ścian oraz drewnianym stropem w formie kasetonów, tworzy fascynujący klimat wnętrza. Bogate wyposażenie, w tym organy z XVIII wieku i obraz Ukrzyżowania Chrystusa, a także piękne polichromie ścian, dodają świątyni niezwykłej urody.