Mosty w Stańczykach

Stańczyki nazywane są Akweduktami Puszczy Rominckiej. Ich blisko 40-metrowa wysokość stawia je w gronie najwyższych mostów w Polsce. A niezwykły wygląd przypomina akwedukty wzniesione w Cesarstwie Rzymskim. Monumentalna konstrukcja kontrastuje z leniwie, jakby od niechcenia, płynącą pod nimi rzeką – Błędzianką. Całość zatopiona jest w objęciach Puszczy Rominckiej i uścisku pól i pastwisk. Czyż nie brzmi to malowniczo? Właśnie dlatego Mosty w Stańczykach są ikoną regionu. Oto ich historia!

Mosty w Stańczykach – położenie

Mosty te położone są we wsi Stańczyki w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie gołdapskim, w gminie Dubeninki. Oddalone są o 38 km od Suwałk i o 27 km od Gołdapi. Leżą na skraju Puszczy Rominckiej. Położone są bardzo blisko granicy województwa warmińsko-mazurskiego oraz podlaskiego.

Mosty wzniesiono ok. 800 m na północ od miejscowości Stańczyki. Pod nimi płynie rzeka Błędzianka.

Wiadukty nie są jedynymi w okolicach Puszczy Rominckiej. Inne znaleźć można w Kiepojciach i Botkunach.

Zabytkowe mosty w Stańczykach – konstrukcja żelbetowa

Historia

Zabytkowe mosty w Stańczykach zbudowano na początku XX wieku według projektu włoskich architektów. Konstrukcja mostów przypomina zresztą włoskie akwedukty.

Budowa mostów

Budowa mostów związana była z powstającą linią kolejową na trasie Gołdap-Żytkiejmy. Prace rozpoczęto w 1912 roku. Most północny wzniesiono jako pierwszy w latach 1912-14. Drugi, most południowy wybudowano w latach 1923-1926.

Linia kolejowa i dalsze losy „rzymskich akweduktów”

Kolej na tej trasie jeździła od 1927 roku. W latach 30 używano jej głównie do przewozu kruszywa.

Zabytkowe mosty w Stańczykach pełnił swoją funkcję do końca II wojny światowej. W 1945 roku trasa kolejowa została zdemontowana przez Armię Czerwoną. Połączenie nie zostało odbudowane.

W latach 90 XX przeprowadzono prace zabezpieczające, a w 2003 roku zabytek przeszedł w ręce prywatne.

Znaczenie gospodarcze

Mosty w Stańczykach początkowo pełniły funkcję militarne. Były częścią trasy kolejowej Gołdap – Żytkiejmy, która umożliwiała szybkie przerzucanie zaopatrzenia oraz odwodów wojskowych na tereny Puszczy Rominckiej. W 1927 roku uruchomiono regularne kursy pociągów na tej trasie.

Potężne wiadukty w Stańczykach

Mosty w Stańczykach w liczbach

W Stańczykach zabytkowe mosty wykonano z żelbetonu, a ich długość wynosi 200 metrów. Szerokość każdego z mostów to 5,7 metra, promienie łuków wynoszą 15 m, natomiast odległość między filarami to 30 metrów.

Od poziomu rzeki Błędzianki do szczytu łuku mamy 31,5 m.

Zabytkowe mosty są do siebie bliźniaczo podobne. Każdy z nich posiada pięć przęseł zamkniętych w górze łukami pełnymi. Oparte są na czterech filarach. Balustrady zewnętrze betonowe, wewnętrzne ażurowe.

Architektura charakteryzuje się doskonałymi proporcjami

Obecne wykorzystanie mostów

Akwedukty Puszczy Rominckiej pozostają w prywatnych rękach i obecnie stanowią atrakcję turystyczną. Linia kolejowa biegnąca po budowlach już nie istnieje, więc na mosty można swobodnie wejść. Wstęp jest biletowany. Godziny otwarcia 8-20.

Na wschód od mostów, nad jeziorem Dobellus Duży znajduje się wieża widokowa, z której podziwiać można mosty oraz malowniczą okolicę. Nad jeziorem stworzono także plażę z wiatami.

Przy mostach jest duży, bezpłatny parking.

Nieopodal znajduje się MOR przy trasie Green Velo.

Zjeść można między innymi w zajeździe Stańczykówka, położonej na południe od mostów. Tuż obok położone jest gospodarstwo agroturystyczne.

Wiadukty wykorzystywane były do końca II wojny światowej

Filmowe oblicze mostów

Mosty w Stańczykach były miejscem kręcenia scen do filmu „Ryś” w reżyserii Stanisława Tyma. Na jednym z filarów mostu południowego przez kilka lat wisiała podobizna reżysera i głównego bohatera filmu.

Panorama

Z mostów rozciąga się przepiękna panorama jezior, pól oraz malowniczy widok na puszczę romincką. Krajobraz charakteryzuje nierówny teren pełen uroczych pagórków i wąwozów, w których płyną niewielkie rzeczki. W dodatku jest to świetne miejsce do podziwiania zachodu słońca. Wiadukty są własnością prywatną, ale oglądać można przez cały rok.

Zabytkowe Mosty w Stańczykach

Akwedukty puszczy Rominckiej co roku przyciągają wielu turystów. Nic dziwnego, te ogromne mosty robią piorunujące wrażenie. To atrakcja, którą warto zobaczyć na własne oczy. Wiadukty cechują się doskonałymi proporcjami, które zaprojektowali włoscy architekci. Filary ozdobione są elementami wzorowanymi na rzymskich akweduktach w Pont du Gard. Stąd nazwa „rzymskie akwedukty”.

Wejście na mosty

Po mostach przebiegła linia Gołdap-Żytkiejmy
Mosty znajdują się za wsią Stańczyki
Wiadukty przypominają te w Pont du Gard, stąd nazwa „akwedukty Puszczy Rominckiej”
godziny otwarcia 8-20
WRÓĆ DO WPISÓW

Zostaw komentarz