Kościół w Czernikach, czyli Kościół pw. Świętego Jana Ewangelisty, to jeden z najbardziej znaczących zabytków w tej części Polski. Został on wybudowany na miejscu świętego gaju pruskiego, co dodaje mu niezwykłego charakteru. W tym artykule przyjrzymy się historii tego kościoła, jego architekturze, a także niezwykłym wydarzeniom, które miały miejsce w jego wnętrzach.

Położenie

Kościół w Czernikach znajduje się w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie kętrzyńskim, w gminie Kętrzyn. Jest to niewielka miejscowość położona na wschód od Kętrzyna oraz na południe od Gierłoży, gdzie znajduje się słynny Wilczy Szaniec.

Historia

Czerniki jako wieś czynszowa lokowana została w XIV wieku na prawie chełmińskim. W tym czasie we wsi funkcjonowała karczma oraz młyn wodny. Kościół w Czernikach wybudowano w końcówce XIV wieku. Warto wspomnieć, że wzniesiono go na miejscu świętego gaju pruskiego, co dodaje mu jeszcze większego znaczenia historycznego.

Parafia w Czernikach należała do archiprezbiteratu w Reszlu do 1525 roku. Od 1490 roku proboszcz z Czernik obsługiwał kaplicę w Sterławkach Wielkich.

Ciekawostka historyczna

Niemiecka nazwa wsi oznacza „czarny kamień”. Legenda głosi, że Diabeł zbliżał się do Czernik niosąc ze sobą wielki kamień. Chciał za jego pomocą zburzyć budowany w Czernikach kościół. Nie zdążył jednak dotrzeć z kamieniem przed odprawieniem Mszy, więc zmuszony być pozostawić kamień w pobliskim lesie.

Architektura

Kościół w Czernikach został wybudowany w stylu gotyckim. Jest to budowla salowa, z zakrystią i kruchtą od północy oraz wieżą od strony północnej. Neogotycką wieżę dobudowano w 1884 roku, natomiast zakrystię i kruchtę pod koniec XIX wieku. Jednym z charakterystycznych elementów tej świątyni jest właśnie wieża w stylu neogotyckim, która dodaje budowli wyjątkowego uroku.

Wnętrze kościoła

Wnętrze kościoła w Czernikach jest jednonawowe, bez wyodrębnionego prezbiterium, z płaskim, drewnianym stropem. Świątynia zachowała się w bardzo dobrym stanie, co pozwala nam do dziś podziwiać jej wspaniałą architekturę.

Krucyfiks

Jednym z najciekawszych i najstarszych zabytków ruchomych będących na wyposażeniu kościoła jest krucyfiks z początku XVI wieku. Jego pochodzenie nie jest znane, ale na pewno dodaje on niezwykłego uroku wnętrzu świątyni.

Podkowa

W kościele w Czernikach wisi także interesująca podkowa, która łączona jest z legendą o diabelskich kamieniach czy wydarzeniami z lutego 1657 roku, kiedy to kościół splądrowali Tatarzy. W rzeczywistości jest to pamiątką z okazji koronacji króla pruskiego Fryderyka I w 1701 roku.

Przebudowy i remonty

Kościół w Czernikach był remontowany i odnawiany w różnych okresach swojej historii. Pierwsza przebudowa miała miejsce w latach 1749-1750, a kolejna w latach 1771-1772. W 1885 roku dobudowano neogotycką wieżę, która do dziś stanowi jeden z charakterystycznych elementów tej budowli.

Dzwony kościelne

W 1925 roku zainstalowano na wieży kościelnej nowe dzwony, ponieważ stare przetopiono podczas I wojny światowej. Mniejszy z nich, który wisi do dnia dzisiejszego na wieży, posiada napis: „Furchte mich nicht glaube nur”, co oznacza: „Nie bój się, tylko wierz”. Większy dzwon, po licznych perypetiach, w 1945 roku został przekazany do kościoła św. Katarzyny w Kętrzynie.

Kościół w czasach reformacji

W czasach reformacji kościół w Czernikach stał się świątynią ewangelicką, co było powszechnym zjawiskiem na terenach Warmii i Mazur. Funkcjonował jako taki aż do końca II wojny światowej.

Warto wspomnieć, że w czasach, gdy był to kościół ewangelicki, pastorzy i diakoni musieli znać język polski, co świadczy o wielokulturowym charakterze tego miejsca.

Kościół po II wojnie światowej

Po II wojnie światowej kościół w Czernikach ponownie przekształcono w świątynię katolicką. Zmieniono ołtarz główny, w miejscu ocalałego witraża zamocowano krucyfiks z końca XV wieku. Współcześnie Kościół w Czernikach pw. św. Jana Ewangelisty jest kościołem filialnym parafii w Karolewie.

Atrakcje turystyczne w okolicy

W okolicy kościoła w Czernikach można także zwiedzić inne ciekawe miejsca, takie jak:

• Zabytkowy wiadukt drogowy z 1907 roku nad linią kolejową Kętrzyn-Węgorzewo.
• Głaz narzutowy upamiętniający bitwę Krzyżaków z Litwinami w 1311 roku, znajdujący się przy polnej drodze do Wopławek.
• Pozostałości średniowiecznego grodziska na południe od wsi.
• Budynek dawnej Loży Masońskiej w Kętrzynie
• Bazylika Kolegiacka Św. Jerzego w Kętrzynie
• Zamek w Kętrzynie

Warto odwiedzić kościół w Czernikach, aby poznać bogatą historię tego miejsca oraz podziwiać jego niezwykłą architekturę.