Urząd Miasta i Gminy Gołdap, 19-500 Gołdap, Pl. Zwycięstwa 14

tel. (0-87) 615 00 68, fax (0-87) 615 08 00

Centrum Promocji Regionu Gołdap (informacja):

tel. (0-87) 615 20 90; fax (0-87) 615 27 90

Fundacja Rozwoju Regionu Gołdap www.frrg.pl e-mail: poczta@frrg.pl

Położenie i walory geograficzne
Gołdap jest ośrodkiem turystyczno-wypoczynkowym, leżącym na skraju Garbu Szeskiego, nad rzeką Gołdapą, w pobliżu granicy z Rosją, tam gdzie rozciąga się legendarna Puszcza Romincka z Parkiem Krajobrazowym. Znajduje się tu pięć rezerwatów przyrody z unikalnymi okazami fauny i flory.

Lasy zajmują 31,1 % powierzchni tego terenu.

Okolice Gołdapi należą do najczystszych w regionie. Pobliskie jeziora przyciągają wędkarzy i żeglarzy.

Dzięki czystemu środowisku naturalnemu oraz walorom przyrodniczo – krajobrazowym jest to jeden z najatrakcyjniejszych obszarów w kraju.

Historia
Zanim powstało miasto Gołdap, krainę tę zamieszkiwało jedno z pruskich plemion zwane Jaćwingami, a przez Krzyżaków Sudowami. W XIII wieku całkowicie zniszczyły Jaćwingów wojny i klęska głodu. Kraj opanowali Krzyżacy, a ponowne osadnictwo rozpoczęło się dopiero z początkiem XVI wieku. Gołdap otrzymała prawa miejskie w 1570 r. z rąk Księcia Albrechta Hohenzollerna. Miastu przypadła w udziale burzliwa historia. W roku 1657 zostało zniszczone przez Tatarów, potem tysiące ofiar pochłonęła epidemia dżumy. W latach 1757 – 1763 ziemie te były okupowane przez wojska rosyjskie. Dały o sobie również znać wojska napoleońskie. Podczas pierwszej wojny światowej przebiegała tu linia frontu. Podczas drugiej wojny światowej miasto miało dla hitlerowskich Prus Wschodnich duże znaczenie strategiczne. W Lesie Kumiecie stacjonowało dowództwo Luftwaffe. Pod koniec drugiej wojny światowej miasto zostało w dużym stopniu zniszczone. Po wojnie zaludniła te tereny ludność napływowa.
Jedyne w warmińsko-mazurskim
W oparciu o badania powietrza, które do tej pory jest najczystsze w Polsce, niepowtarzalne walory klimatyczne oraz zasoby borowiny, Gołdap została, jedynym w województwie warmińsko-mazurskim uzdrowiskiem klimatyczno – borowinowym o profilu leczniczym. Tutejsze Sanatorium Uzdrowiskowe „Wital” od początku swojego funkcjonowania ma pełne nasycenie jeśli idzie o kuracjuszy. Można tu leczyć schorzenia narządów ruchu (reumatyczne oraz stany pourazowe) oraz niektóre choroby układu oddechowego i nerwowego, a także choroby kobiece.

W najbliższych latach w tutejszej uzdrowiskowej strefie „A” pojawią się nowi inwestorzy i nowe sanatoria.

Historia „Uzdrowiska Gołdap” sięga już lat sześćdziesiątych, kiedy to w gminie Gołdap wykonano pierwsze badania wody i powietrza. Stwierdzono wtedy, że w tym rejonie jest najczystsze powietrze w Polsce. W 1982 roku Minister Zdrowia uwzględnił Gołdap na liście przyszłych miejscowości uzdrowiskowych. Na początku lat dziewięćdziesiątych samorząd rozpoczął intensywne starania o nadanie Gołdapi statusu gminy uzdrowiskowej.

W sierpniu 2000 roku Minister Zdrowia podpisał rozporządzenie przyznające Gołdapi status uzdrowiska. Oficjalnie Gołdap została uzdrowiskiem w październiku tego samego roku, po ukazaniu się rozporządzenia w Dzienniku Ustaw.

Pamiątki z przeszłości
Skomplikowana historia regionu przyczyniła się do tego, że swoje ślady na tych ziemiach pozostawiły różne narodowości. Ziemie te najwcześniej zamieszkiwały plemiona pruskie. Żyli tu Jaćwingowie, Niemcy, Litwini i Polacy. Przed wiekami, podczas zawirowań wojennych, przebywali tu Tatarzy i Bośniacy. Przed wojną była tu niewielka gmina żydowska – sentymentalnym śladem po gminie jest kirkut znajdujący się przy ulicy Cmentarnej oraz tablica pamiątkowa upamiętniająca, zniszczoną podczas wojny, synagogę

Swoją obecność zaznaczyły znane postaci historyczne. W Kowalkach urodził się Marcin Giersz, osiemnastowieczny pedagog i działacz społeczny. Podobno Immanuel Kant swoją najdłuższą podróż poza Królewiec odbył właśnie do Gołdapi, do swojego przyjaciela pułkownika von Lossowa. Ten fakt upamiętnia pomnik stojący przy ulicy Lipowej.

Na początku lat dziewięćdziesiątych na jednym z cmentarzy odsłonięto głaz zadedykowany pokoleniom Niemców, zamieszkujących wcześniej te ziemie. W pobliżu Dubeninek znajduje się, odnowiony niedawno, cmentarz żołnierzy niemieckich i rosyjskich, poległych podczas pierwszej wojny światowej. Świadkiem fragmentu historii pruskiej szlachty jest piramida-grobowiec rodu Farenheidów w Rapie.

Czasy nam bliższe upamiętnia cmentarz żołnierzy radzieckich we Wronkach oraz Pomnik Niepodległości stojący w centrum miasta. Do wszystkich tych pamiątek gołdapianie podchodzą z należnym szacunkiem.

Atrakcje turystyczne
Morenowe Szeskie Wzgórza, lasy, jeziora i czyste powietrze czynią to miejsce wyjątkowo atrakcyjnym – i to przez cały rok dla turystów i miłośników sportów. Atutem jest Piękna Góra z trasami zjazdowymi, wyciągami narciarskimi oraz grodziskiem Jaćwingów. Uroda centrum miasta wywiera duże wrażenie na przybyszach.

Ogromną atrakcją tych terenów są mosty kolejowe w Stańczykach, których wysokość wynosi około 35 metrów. Coraz większym zainteresowaniem turystów cieszy się, wybudowany na początku dziewiętnastego wieku, grobowiec pruskiej rodziny Farenheidow w Rapie koło Bań Mazurskich – budowla ma kształt piramidy.

Turystom warto polecić Park Krajobrazowy Puszczy Rominckiej ze ścieżkami edukacyjnymi oraz unikalne gospodarstwo rolne z hodowlą danieli.

W podmiejskim Lesie Kumiecie udostępniono zwiedzającym kompleks poniemieckich bunkrów, pozostałości po kwaterze Luftwaffe z okresu drugiej wojny światowej.

Miłośnicy wędrówek pieszych, rowerowych i kajakowych mogą korzystać z oznaczonych tras, choćby kajakowej – Gołdapą do Węgorapy

Puszcza Romincka i Park Krajobrazowy Puszczy Rominckiej

Lasy zajmują około 31 proc. ziemi gołdapskiej. Zwartymi kompleksami leśnymi są: Puszcza Romincka, Lasy Skaliskie i północny fragment Puszczy Boreckiej.

Legendarna Puszcza Romincka przecięta jest granicą Polski i Obwodu Kaliningradzkiego. Utworzono tu pięć rezerwatów przyrody. Są to: Dziki Kąt, Czerwona Struga, Mechacz Wielki, Boczki, Żytkiejmska Struga. Można tu spotkać wiele unikalnych roślin i zwierząt, choćby jelenie, łosie, wilki, a nawet rysia, czarnego bociana, orła bielika.

Niegdyś Puszcza Romincka była rewirem łowieckim cesarza Wilhelma II, który każdego ubitego przez siebie jelenia upamiętniał kamieniem opatrzonym okolicznościowym napisem.

Znaczącym dla regionu wydarzeniem stało się powołanie 14 stycznia 1998 r. Parku Krajobrazowego Puszczy Rominckiej, którego zasadnicza część zajmuje powierzchnię 14.620 hektarów.

Szeskie Wzgórza

Przepiękny krajobraz Ziemi Gołdapskiej uzupełniają morenowe Szeskie Wzgórza. Na południe od miasta znajdują się trzy najwyższe szczyty tego mezoregionu, z których najwyższe (Szeska Góra) sięga 308,7 m n.p.m. Ciekawostką jest Góra Tatarska (308 m), na szczycie której, w zagłębieniu, znajduje się jeziorko. Można tu spotkać przykłady roślinności tundrowej.

Niedaleko Kowali Oleckich, także w obrębie Szeskich Wzgórz, utworzono rezerwat przyrodniczy Cisowy Raj, w którym wyodrębniono okazy cisa pospolitego.

W kompleksie wzgórz można spotkać okazy unikalnych zwierząt, hoduje się tu daniele. Swoje gniazda mają orły bieliki, pomiędzy wzgórzami znajduje się mnóstwo zarybionych stawów. U podnóża Pięknej Góry funkcjonuje Centrum Sportowo-Rekreacyjne „Piękna Góra”, wykorzystujące przez cały rok naturalne ukształtowanie tego terenu w celach rekreacyjnych.

Można tu skorzystać z wyciągów narciarskich i ścieżek rowerowych.

Rozwój gospodarczy

W Gołdapi nie ma wielkiego przemysłu. Szanse dla rozwoju gminy stworzyło otwarcie w 1995 roku przejścia granicznego oraz w 1996 r. Suwalskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej, obejmującej swoim zasięgiem kilkudziesięciohektarowy przygraniczny teren gminy Gołdap, położony w sąsiedztwie przejścia granicznego z Obwodem Kaliningradzkim. Przyznanie Gołdapi statusu, jedynego w województwie warmińsko-mazurskim, uzdrowiska stwarza nowe szanse dla gminy. Lecznictwo sanatoryjne będzie oparte głównie na wykorzystaniu czystego powietrza oraz złóż błot borowinowych.

W Gołdapi funkcjonują dwie nowoczesne fabryki kopert – A&G Koperty i, posiadająca kapitał niemiecki, „NC” Koperty. W pobliżu przejścia granicznego działa odlewnia żeliwa „Gicor”, zaś w pobliskiej podstrefie SSSE TM Dom oraz „Budomex”. Przy ulicy Stadionowej działa tartak – filia „Pagedu”. Nad samym jeziorem Gołdap wybudowano Ośrodek Szkoleniowo-Wypoczynkowy OHP – jest to placówka o standardzie międzynarodowym.

U podnóża Pięknej Góry niedawno rozpoczęła działalność spółka „Piękna Góra” jako baza Centrum Sportowo-Rekreacyjnego. Godny uwagi jest Zakład Pracy Chronionej „Nord-Ost”, produkujący odzież roboczą, oraz firma WUTEH produkująca m.in. betoniarki.

Możliwości inwestycyjne gminy Gołdap wiążą się z podstrefą Suwalskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej, z turystyką oraz z uzyskaniem statusu uzdrowiska.

Umiejscowienie Gołdapi tuż przy przejściu granicznym Gołdap-Gusiew czyni jej położenie strategicznym, bowiem kontakty z obwodem kaliningradzkim nabierają przyspieszenia.

Kultura

Gołdap jest prężnym ośrodkiem kulturalnym. Każdego roku organizuje się tu kilka imprez ogólnopolskich. Imprezą o randze międzynarodowej są Międzynarodowe Spotkania z Tańcem. Oprócz tego w tutejszym Domu Kultury działają sekcje: plastyczna, tańca nowoczesnego, tańca towarzyskiego, muzyczna, fotograficzna i modelarska. W gołdapskie środowisko wrósł, prowadzony przez emerytów i rencistów, ludowy zespół „Echo”. W Gołdapi odbywają się, jedyne w regionie północno-wschodnim, spotkania literatów pod nazwą Jesienne Dni Literatury „Ocalenie przez poezje”. Osobną bowiem kartą gołdapskiego życia kulturalnego jest prężne, i znaczące dla regionu, środowisko literackie. Stąd pochodzi Marzanna Kielar, laureatka nagrody literackiej im. Kościelskich. Tu tworzą literaci, którzy wydali książki zauważone przez krytykę ogólnopolską. Są to: Piotr Jankowski, Jan Jastrzębski, Mirosław Słapik i Zbigniew Tanajewski.

W Gołdapi funkcjonuje Szkoła Muzyczna I Stopnia, która również prowadzi prężną działalność kulturalną. Już drugi rok odbywają się tu ogólnopolskie warsztaty skrzypcowe studentów wyższych szkół muzycznych. Uczniowie tej placówki organizują koncerty wyjazdowe. W kulturalny krajobraz miasta wtopiła się tamtejsza orkiestra dęta.

Oprócz placówek ściśle związanych z działalnością kulturalną istnieje w Gołdapi wiele środowisk uczestniczących w życiu kulturalnym. Na pewno dużą rolę promocyjną spełnia coroczny Międzynarodowy Konkurs Krzyku organizowany przez Gołdapską Radę Sportu. Wydarzeniem, zauważonym przez media ogólnopolskie, było zainaugurowanie działalności Światowego Centrum Kartaczy. Z tym wiążą się konkursy na najsmaczniejsze kartacze.

Istotną rolę w animowaniu gołdapskiej kultury pełnią niektóre stowarzyszenia, m.in.: Stowarzyszenie Kulturalno-Ekologiczne „Alternatywa” oraz Towarzystwo Aktywności Społecznej „Mazury Garbate”. Wiele osób przyciąga Stowarzyszenie Sportów Ekstremalnych. Coraz bardziej widoczna jest działalność Fundacji Rozwoju Regionu Gołdap.

Dużą rolę kulturotwórczą pełni lokalny dwutygodnik „Gołdap z bliska”, który jest m.in. organizatorem plebiscytów na „Gołdapianina Roku”, „Sportową Osobowość Roku” oraz pomysłodawcą „Dni Gołdapi”. Dwutygodnik wydaje serię książek literackich, zauważonych przez krytykę ogólnopolską.

Sport i rekreacja

Dzięki dobrym warunkom geograficzno-przyrodniczym gmina Gołdap prowadzi działalność sportowo-rekreacyjną przez cały rok. Latem można tu korzystać z aktywnego wypoczynku nad wodą lub urządzać wędrówki po lasach i wzgórzach; zimą ten teren udostępnia swoje trasy narciarzom.

W styczniu odbywa się tu wielka międzynarodowa impreza narciarska pod nazwą „Bieg Jaćwingów”. Również zimą na Pięknej Górze odbywają się ogólnopolskie zawody w ramach Family Cup. Nieprzypadkowo więc w Gołdapi utworzono siedzibę Wojewódzkiej Federacji Sportów Zimowych.

Jesienią, w ramach Pucharu Polski, biegacze mogą uczestniczyć w Crossie Gołdapskim. Dużą popularnością wśród biegaczy cieszy się Międzynarodowy Bieg Gołdap – Gusiew (Obwód Kaliningradzki).

The town of Gołdap was established in the 16th century, and granted municipal rights in 1570. All borderland towns have experienced disasters of invasions, fires and epidemics, and so has Gołdap. Since the two world war did not spare Gołdap either, very few historical objects have survived until our times. The most interesting of them all is certainly the 16th century town layout with a church towering over a river ravine. The church was restored from complete ruins in the 80s. Now it is Holy Virgin Mary, the Mother of the Church’s con-cathedral, it is also the seat of the Sambijski Chapter. Several other historical structures have also survived: a dozen or so tenement houses from 19th century, a water-tower in Suwalska Street, a historic grainn storehouse in Jaćwieska Street and several historical manor-palace complexes in nearby villages. It is however thirty-five-metre high bridges in Stańczyki that are the highlight of the area. In Gołdap there is also a small monument commemorating a great German philosopher Immanuel Kant, who once visited these parts.

The town and commune of Gołap are situated in the northern part of the Suwałki voivodship and the commune borders on the Kaliningrad District of the Russian Federation. In a distance of 3 kilometres from the town centre there is a road border-crossing Gołdap-Gusiew.

The Gołdap commune is agricultural-tourist in character. Local tourist values are: beautiful post-glacial landscape, clean environment, forests and lakes.

The main components of the landscape are: the northern part of the Szeski Hump with the Tatarska Mountain (308 m above sea level) and the Gołdapska Mountain (272 m), the ravine of River Gołdapa, Lake Gołdap and the Romincka Primeval Forest spreading over the neighbouring commmune Dubeninki and reaching beyond the Polish border. A splendid panorama stretches before your eyes from the top of the Gołdapska Mountain, called the Beautiful Mountain as well.

At the beginning of 1998 the Romincka Primeval Forest Landscape Park was set up to protect the Romincka Primeval Forest and adjacent parts containing the total area of 14,620 ha. In the future the cross-border protected area is to cover the primeval forest at both sides of the border and adjacent areas protected in Lithuania.

In winter the Gołdap commune becomes an attractive ski resort. On the slopes of the Beautiful Mountain the Sport-Recreation Centre is under development containing a ski-lift, snowmaking generators, a ski jump, and downhill and cross-country courses. The Beautiful Mountain will also attract hang-gliders and mountain bikers.

In Gołdap tens of sport events take place, including several national or even international ones.

Informacje praktyczne
I. Gołdap 19-500 tel. kier. 0-87

Baza gastronomiczna

Restauracje

q Restauracja hotelowa Zajazdu ,,Piękna Góra”

19-500 Gołdap, Konikowo 11; tel. (87) 615 32 55

q Restauracja hotelu ,,Janczes”

19-500 Gołdap, Plac Zwycięstwa 22; tel. (87) 615 13 77, fax. (87) 615 36 56

q Restauracja pensjonatu ,,Biały Dwór”

19-504 Dubeninki, Stańczyki 4; tel. (87) 615 81 72; w sezonie letnim

q Restauracja ośrodka wczasowego ,,Leśny Zakątek”

19-500 Gołdap, ul. Wczasowa 9; tel./ fax. (87) 615 09 65

q Restauracja zajazdu ,,Jurand”

19-500 Gołdap, ul. Stadionowa 3; tel. (87) 615 49 35, 615 49 36, fax. (87) 615 49 37

q Restauracja ,,Turystyczna”

19-500 Gołdap, ul. Królewiecka 8; tel. (87) 615 14 00

Kawiarnie, Kluby, Puby

q Kawiarnia ,,Maxim”

19-500 Gołdap, Plac Zwycięstwa 20; tel. (87) 615 26 72

q Kawiarnia ,,Atut”

19-500 Gołdap, Plac Zwycięstwa 8C; tel. kom. 0 606 387 039

q Kasyno Wojskowe

19-500 Gołdap, ul. Wolności 4; tel. (87) 615 06 65 w.298

q Klubo-kawiarnia ,,Piwniczna”

19-500 Gołdap, ul. Żeromskiego 5; tel. (87) 615 20 00

q King Club

19-500 Gołdap, ul. Matejki 4; tel. (87) 615 35 09

q Pub

19-500 Gołdap, Plac Zwycięstwa 18; tel. (87) 615 13 86; tel. kom. 0 604 691 738

Bary

q Bar ,,Max”

19-500 Gołdap, ul. Warsztatowa 2; tel. (87) 615 29 19

q Bar ,,Jędruś”

19-500 Gołdap, ul. Paderewskiego 13; tel. (87) 615 39 30

q Bar ,,Coloseum”

19-500 Gołdap, ul. Armii Krajowej 15D; tel.(87) 615 12 65, 615 39 72

q Mała gastronomia ,,K&D”

19-500 Gołdap, ul. Partyzantów 16C; tel. (87) 615 14 44

q Bar ,,Alaska”

19-500 Gołdap, ul. Królewiecka 9; tel. kom. 0 503 088 268

q Karczma Adama

19-504 Dubeninki, ul. Mereckiego 13; tel. (87) 615 81 12

q Karczma ,,SEGA” Gabriela Serafin (kuchnia regionalna, wypożyczalnia rowerów, dyskoteki)

ul. Mereckiego 13; 19-504 Dubeninki; tel. 615 81 12

q Bar ,,Młyn”

11-530 Banie Mazurskie, ul. Konopnickiej 31; tel.615 73 98, tel. kom. 0 600 247 110

Pizzerie

Pizzeria ,,Bambola”, 19-500 Gołdap, ul. Matejki 4; tel. (87) 615 09 42

Pola namiotowe

OSiR, ul. Stadionowa 5A, tel. 615-06-41

Apteki
ul. Paderewskiego 9
Plac Zwycięstwa 6
Plac Zwycięstwa 18
Banki
PKO BP (bankomat), ul. Lipowa 2
Spółdzielczy, pl. Zwycięstwa 6
Unii Gospodarczej, ul. Wolności 5
Policja
ul. 11 listopada 1 tel. 997
Pogotowie ratunkowe
ul. Słoneczna 9 tel. 999
Szpital
ul. Słoneczna 9, tel. 615 02 75
Przychodnie
lekarska ul. Paderewskiego 9, 615 14 54
stomatologiczna, ul. Żeromskiego 8A
Poczta

ul. Królewiecka 1

Wypożyczalnie sprzętu pływającego

OSiR, ul. Stadionowa 5A, tel. 615 13 41

Biuro Turystyki “AJ”, ul. Armii Krajowej 16/6, tel. 615 34 70