Nidzica to miasto położone w południowej części województwa warmińsko-mazurskiego, które przyciąga mnóstwo turystów przede wszystkim ze względu na mnogość atrakcji historycznych (furorę robi piękny Zamek Krzyżacki) oraz lokalizację nad rzeką Nidą, od której pochodzi nazwa miejscowości.
Miejscowość położona nieopodal granicy z Mazowszem sporo w swoim życiu widziała. W obrębie murów miejskich wielokrotnie odbywały się najważniejsze negocjacje i bitwy. Pod względem historyczno-etnograficznym Nidzica leży na Mazurach, w Prusach Górnych oraz na obszarze dawnej ziemi Sasinów.
Nidzica – zabytki historyczne
Poniżej przedstawiamy Wam miejsca oraz najciekawsze atrakcje, które warto zobaczyć podczas wizyty w Nidzicy.
Zamek Krzyżacki
Zamek bez wątpienia jest najważniejszym punktem na mapie Nidzicy, który należy dogłębnie poznać i zwiedzić.
Budowla powstała pod koniec XIV wieku i była dla Krzyżaków jednym z najbardziej strategicznych obiektów znajdujących się w granicach ich państwa.
Obecnie zamek, który został odbudowany (z racji bogatej w bitwy i wojny historię), jest m.in. siedzibą Muzeum Ziemii Nidziciej i Biblioteki Miejskiej. Zamek stanowi też cześć hotelową, w której zlokalizowana jest nowoczesna sala konferencyjno-wystawowa. We wnętrzach zamku możesz podziwiać galerię malarstwa Hieronima Skurpskiego, pracownię rzeźby, regionalne wystawy archeologiczne, historyczne i etnograficzne.
Ponadto w zamku znajduje się Nidzicki Ośrodek Kultury, Bractwo Rycerskie oraz restauracja zamkowa, gdzie na zamówienie organizowane są średniowieczne biesiady. Goście zakładają średniowieczne stroje i spożywają tradycyjne posiłki rękoma. Biesiady wzbogacone są o lokalny taniec oraz pojedynki rycerzy.
Ratusz
Mieszkańcy Nidzicy nie tylko mogą być dumni z obleganego przez turystów zamku, ale również ze znajdującego się w centrum miasta ratuszu.
Ratusz powstał w 1842 r. Jest „położony” na planie prostokąta w stylu neoklasycystycznym. Został wzniesiony w miejsce rozebranego obiektu z 1824 r. Przez lata obiekt był wielokrotnie odnawiany. Zabytek został wpisany do rejestru w 1968 roku i po dzień dzisiejszy jest siedzibą władz miasta oraz punktem informacji dla turystów.
Kościół Ewangelicko – Augsburski św. Krzyża
Świątynia została wybudowana w stylu neogotyckim z inicjatywy rzymskich katolików w latach 1858-1890. Kościół znajduje się na planie prostokąta, z wieżą w kształcie ostrosłupa oraz dachem dwuspadowym.
We wnętrzu kościoła możesz zobaczyć między innymi takie zabytki jak:
- tryptyk z 1646 roku,
- obrazy ołtarzowe ( najstarsze z nich pochodzą z XV wieku )
- czy barokowe figury ewangelistów.
Od 1948 r. budowla jest miejscem kultu protestantów.
Klasztorek
Klasztorek znajduje się we wschodniej części miasta. Jest to gotycka budowla typu obronnego. Pierwotnie wschodnia część klasztorka spełniania rolę baszty narożnej. W późniejszych wiekach znajdowała się tam szkoła dla niższego personelu kościelnego, a także kino, koszary, biblioteka miejska i spichlerz.
Zabytek został zniszczony w 1945 r. i odbudowany w latach 1967-1988. Po odbudowie adaptowany został na filię Archiwum Państwowego.
Browar zamkowy z XIX wieku
Browar zamkowy Nidzica powstał w 1868 r. Początkowo, jak sama nazwa wskazuje miejsce było przeznaczone do wytwórni piwa. Działalność została jednak wstrzymana w wyniku wybuchu II Wojny Światowej.
Po zakończeniu działań wojennych w browarze mieściła się rozlewnia oranżady a po remoncie w 1958 r. powstała Nidzicka Wytwórnia Win i Miodów Pitnych.
Dawny Browar Zamkowy w 1992 r. został wpisany do rejestru zabytków jako ciekawy przykład XIX-wiecznego budownictwa przemysłowego.
Kościół św. Wojciecha i Niepokalanego Poczęcia NMP
Na północny wschód od lewego brzegu rzeki Orzyc, wznosi neorenesansowy kościół Św. Wojciecha i Niepokalanego Poczęcia NMP.
Świątynia powstała w XIV wieku i od razu przez władze została włączona do miejskeigo systemu obronnego. Fragment murów obronnych zachował się tu do dnia dzisiejszego i można go zobaczyć przy wejściu na plebanię, od strony kościoła.
- Uroczyste poświęcenie nastąpiło w 1404 r.
- Kościół spłonął podczas wojny w 1914 r.
- Zabytek odbudowano w latach 1920-1924,
Inne ciekawe miejsca w pobliżu Nidzicy
Będąc w Nidzicy warto wybrać się w inne miejsca, które są w pobliżu omawianego miasta. Poniżej spisaliśmy najciekawsze z nich, które znajdują się w obrębie 30 km od Nidzicy.
Jezioro Omulew
Dostęp do Jeziora Omulew posiadają cztery miejscowości: Wikno, Jabłonka, Natać Wielka oraz Natać Mała. Przy akwenie znajduje się szereg ośrodków wypoczynkowych i kąpielisk. Ponadto jezioro leży na trasie spływu kajakowego, który cieszy dużym zainteresowaniem turystów, szczególnie w lipcu i sierpniu.
Podróż w czasie w województwie warmińsko-mazurskim
Niedaleko Nidzicy (około 28 km) położona jest miejscowość Olsztynek, w której mieści się Muzeum Budownictwa Ludowego – Park Etnograficzny. Zobaczysz tam m.in. tradycyjne obiekty zabudowy wiejskiej, które zostały wzniesione w pierwszej połowie XIX wieku, a także elementy kultury dawnych mieszkańców Warmii, Mazur i Powiśla. Muzeum prowadzi hodowlę zwierząt gospodarskich, m.in. konie krowy, kozy, króliki, owce, czy kury. W sezonie letnim organizowanych jest wiele imprez plenerowych takich jak Warmińsko-Mazurskie Dożynki Wojewódzkie czy Targi Chłopskie
Kamień tatarski
Jak sama nazwa wskazuje, Kamień tatarski znajduje się we wsi Tatary. Kamień ma 19 metrów w obwodzie, co czyni go największym głazem narzutowym na Mazurach. Co ciekawe, kiedyś kamień był znacznie większy, natomiast aby pozyskać materiał do wyrobu kamieni młyńskich przez lata rozbijano go.
Jezioro Orłowo Wielkie
Położone jest nad miejscowością Orłowo. Brzegi akwenu porośnięte są głównie lasami oraz trzcinami, co bardzo korzystnie wpływa na wyciszenie organizmu od zgiełku dnia codziennego. W jeziorze znajduje się bardzo dużo gatunków ryb, co w szczególności zauważają doświadczeni, mazurscy wędkarze.
Rezerwaty przyrody w pobliżu Nidzicy
W pobliżu opisanego wyżej jeziora położone są rezerwaty:
- Rezerwat Jezioro Orłowskie Małe,
- Koniuszanka II,
- Rezerwat Źródła rzeki Łyny.
Jezioro Kownatki
Jezioro Kownatki położone jest w miejscowości o tej samie nazwie, czyli w Kownatkach. Odnajdą się tam zarówno zapaleńcy łowienia ryb, jak i rodziny z dziećmi. Znajduje się tam ośrodek wypoczynkowy z domkami kempingowymi, duże molo oraz pole namiotowe. Czysta woda i lasy wokół jeziora Kownatki od lat przyciągają turystów z całej Polski.
Nidzica – najważniejsze wydarzenia historyczne
Wypowiedzenie wojny przez Krzyżaków
6 sierpnia 1409 roku Wielki Mistrz Zakonu Krzyżackiego Ulrich von Jungingen będąc w Nidzicy wypowiedział wojnę królowi polskiemu, Władysławowi Jagielle.
Słowa dotrzymał, bo już 10 dni później jego wojska wtargnęły na Mazowsze. Polacy wobec Jego działań nie pozostali jednak obojętni i na czele z księciem Bolesławem doszczętnie zniszczyli Nidzicę (wówczas znajdowała się w granicach Zakonu Krzyżackiego), Działdowo oraz pobliskie wsie.
Zdobycie zamku przez polskie wojska
W średniowieczu Nidzica była terenem, gdzie odbywało się mnóstwo bitew pomiędzy Zakonem Krzyżackim, a Królestwem polsko-litewskim.
Dla mieszkańców Nidzicy, niezwykle ważną datą jest także 29 lipca 1414 r. Wówczas wojska polskie zajęły miasto i zdobyły szturmem Nidzbork, czyli dzisiejszą Nidzicę.
Następnie oddziały wojska polsko-litewskiego obległy zamek. Obrona warowni trwała aż 8 dni. Dopiero 6 sierpnia 1414 r., armia pod dowództwem Władysława Jagiełly w pełni zdobyła krzyżacką twierdzę.
Wymienione wyżej daty trzeba zaliczyć jednak do bardzo symbolicznych. Krzyżacy odzyskali miasto już 2 miesiące później. Johann von Reichenau dostał informację, że polskie wojsko oddaliło się w kierunku Królewca, dlatego postanowił je zaatakować znienacka, co w rezultacie skończyło się kapitulacją polskiej załogi.
Nidzica – pozostałe ważny daty
1381 r. – Nidzica otrzymuje prawa miejskie.
1549 r. – w granicach dzisiejszej Nidzicy osiedlili się bracia czescy, a ich potomkowie zamieszkiwali miasto do 1945 r.
30 marca 1664 roku – średniowieczne miasto spłonęło w wielkim pożarze.
1657 r. – Nidzica została przyłączona do Królestwa Prus.
5 sierpnia 1804 r. – drugi wielki pożar. Wielu mieszkańców miasta udało się w ten dzień na jarmark do Złotowa, dlatego całkowitemu zniszczeniu uległo aż dwadzieścia dziewięć domów wraz z zabudowaniami gospodarskimi. Ponadto płomień częściowo uszkodził czterdzieści domów bocznych, kościół, plebanię, szkołę oraz trzynaście stodół przy drodze do Litwinek.
1805 r. – okres odbudowy miasta po pożarze, powiększono rynek rozbierając m.in. Bramę Polską.
1806 r. – wkroczyły do miasta wojska francuskie z marszałkiem Michelem Neyem. Wojska francuskie ponownie pojawiły się w Nidzicy w maju 1812 roku, następnie opuściły miasto 18 sierpnia 1813 roku.
1828 r. – rozebrano stary ratusz miejski.
Lipiec 1920 r. – odbyło się głosowanie ludności zamieszkałej w powiecie nidzickim, które miało rozstrzygnąć, w granicach jakiego państwa ma znaleźć się dyskusyjny obszar po I Wojnie Światowej. Bezapelacyjne zwycięstwo padło łupem Niemców.
2 września 1939 r. – lotnictwo polskie zbombardowało okolice dworca kolejowego.
5 października 1944 r. – pierwsze bombardowanie Nidzicy przez lotnictwo radzieckie, w wyniku którego spłonął budynek Urzędu Pracy.
20 stycznia 1945 r. – Nidzica została zdobyta przez radzieckie oddziały 10 korpusu pancernego 5 armii pancernej gwardii.
27 maja 1945 r. – Nidzica została oficjalnie przekazana administracji polskiej przez władze radzieckie.