Położony w sercu wsi Rańsk kościół ewangelicki jest typowym przykładem budownictwa sakralnego na Mazurach w XIX wieku. Niewielki, skromny i prosty w swojej konstrukcji. Jednocześnie ma w sobie wiele uroku, przyciągając nie tylko wiernych, ale również zwiedzających.

Położenie

Zabytkowy kościół ewangelicki znajduje się we wsi Rańsk, w gminie Dźwierzuty, w powiecie szczycieńskim. Budowlę wzniesiono nieopodal jeziora Rańskiego.

Aby dojechać do Rańska należy kierować się drogą wojewódzką numer 600 prowadzącą z Mrągowa do Szczytna. Wieś oddalona jest od Mrągowa o ok. 27 km, a od Szczytna o ok. 18,5 km.

Kościół jest jest sercem wsi, znajdując się w jej centrum.

Kościół ewangelicki w Rańsku – historia

Świątynia została wzniesiona w pierwszej połowie XIX wieku, budowa zakończyła się w 1827 roku. Ewangelicki kościół postawiono na murach poprzedniego, pochodzącego z XV wieku. Prawdopodobnie część murów magistralnych zachowano.

Zabytek ten wpisany do rejestru zabytków w roku 1968, co podkreśla jego historyczne znaczenie dla regionu.

Opis i architektura

Ewangelicki kościół w Rańsku jest przykładem architektury salowej z prostą nawą. Budynek wzniesiony na planie prostokąta, na fundamentach z kamienia polnego. Ściany murowane z czerwonej cegły i otynkowane na biało. Całość zwieńczona dachem dwuspadowym pokrytym gontem.

Po stronie zachodniej znajduje się wieża dzwonna w konstrukcji muru pruskiego.

Wnętrze i wyposażenie

Dominującym elementem wyposażenia jest kolumnowy ołtarz z XIX wieku. Interesująca jest również predella z XIX wieku przedstawiająca Ostatnią Wieczerzę.

W kościele znajduje się tablica upamiętniająca poległych parafian w czasie I Wojny Światowej.

Znajduje się tu również zabytkowy żeliwny piec, który służył do ogrzewania kościoła, obecnie nie jest używany.

Wnętrze jest skromne i eleganckie.

Organy Kościelne

Organy kościoła, które odrestaurowano w latach 2000, są dziełem renomowanej firmy Max Terletzki z Królewca.

Prace Renowacyjne i Konserwatorskie

W ostatnich latach Kościół ewangelicki w Rańsku przeszedł szereg prac renowacyjnych i konserwatorskich, które miały na celu zachowanie jego historycznej wartości oraz funkcjonalności.

Między innymi w 2019 roku przeprowadzono renowację wieży, a w 2021 roku naprawiono dach.

Następnym etapem renowacji jest przeprowadzenie kompleksowych badań konserwatorskich, które pozwolą na opracowanie programu konserwacji oraz planu naprawy fasady kościoła.

Finansowanie i Wsparcie

Projekty renowacyjne finansowano z różnych źródeł, co pozwoliło na realizację planów konserwatorskich:

• Projekt 'Mazurski szlak kościołów ewangelickich’: Renowacje były częścią tego projektu, finansowanego przez LGD Brama Mazurskiej Krainy z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020.
• Budżet Województwa Warmińsko-Mazurskiego: Środki na renowację dachu pochodziły również z budżetu województwa, co podkreśla znaczenie projektu dla regionu.
• Rządowy Program Odbudowy Zabytków (RPOZ): Gmina Dźwierzuty planuje wykorzystać środki z tego programu na renowację kościoła, co może pokryć do 98% kosztów.

Kościół ewangelicki w Rańsku – podsumowanie

Wyjątkowa świątynia w Rańsku zasługuje na szczególną uwagę zarówno z perspektywy miłośników historii, jak i architektury. Spełnia nie tylko rolę miejsca kultu religijnego, ale również stanowi ważny element kultury regionu, będąc świadkiem przemian społecznych na przestrzeni lat. Jego architektura i wyposażenie odzwierciedlają charakterystyczne cechy epoki, w której powstał.

Również w jego murach można znaleźć kilka ciekawostek. Między innymi wyposażenie z XIX wieku oraz tablica upamiętniająca poległych mieszkańców w trakcie I Wojny Światowej. Kościół wzniesiony w latach 1815-1827 dzięki pracom renowacyjnym dotrwał do naszych czasów w dobrym stanie i do dziś służy wiernym.