Mimo bliskości całkiem przecież ludnego Giżycka, zyskał miało uroczyska. Las miejski w Giżycku kryje w sobie wiele tajemnic, ciekawostek i miejsc, w których po prostu warto odpocząć od zgiełku miasta. Część z nich postanowiliśmy Wam dziś przybliżyć.

Las Miejski w Giżycku

Las Miejski w Giżycku wbrew swojej nazwie znajduje się w Gajewie, miejscowości przylegającej bezpośrednio do Żeglarskiej Stolicy Polski i nazywa się Lasem Miejskim koło Giżycka.

Powierzchnia tego lasu miejskiego wynosi blisko 318 hektarów. Charakterystyczną cechą miejsca jest obecność większości siedlisk obszaru Natura 2000 oraz niespotykane ukształtowanie terenu. Znajdują się tu liczne wzniesienia, pagórki (ponad 130), doliny, niecki, grądy, łęgi, borealne świerczyny bagienne, olsy zalane wodą, czy sosnowy bór bagienny.

To właśnie przez tak urozmaiconą rzeźbę terenu las ten zachował się niemal w niezmienionym stanie od setek lat, aż do XIX wieku. A i do dziś jest to enklawa leśna wśród terenów rolniczych. Powodem tego były utrudnienia, jakie sprawiał ten obszar w uprawie rolnej.

Dzikość tego miejsca sprawiła, że nazywany jest również uroczyskiem.

Ukształtowanie terenu

Las Miejski w Giżycku charakteryzuje ukształtowanie typowe dla zlodowacenia bałtyckiego zwanego zlodowaceniem północnopolskim. Oznacza to, że na terenie lasu miejskiego często występują takie formy terenu, jak moreny, pagórki, doliny, strugi czy bezodpływowe zagłębienia bagienne.

To właśnie te ostatnie stanowią o potencjale biologicznym i bioróżnorodności tego terenu.

W zachodniej części lasu moreny te biegną dwoma pasmami z północy na południe i wdzierają się w południową część lasu miejskiego.

Z kolei w północnej części lasu miejskiego moreny biegną w kierunkach południowy zachód oraz północny wschód.

Gleby

Kompleks leśny w Giżycku to przede wszystkim gleby brunatne wyługowane, które stanowią aż trzy czwarte jego powierzchni (74%). Gleby brunatne właściwe to kolejne 12% powierzchni.

Co ciekawe, zupełnie inaczej jest w północnej części lasu miejskiego, gdzie dominują gleby brunatne wyługowane świeże, piaski gliniaste lekkie, średnio głębokie, lecz leżące na żwirze.

Innymi glebami występującymi lasu to gleby hydrogeologiczneLas Miejski w Giżycku – Struga leśna, a więc: torfowiskowe murszejące, gleby murszejące mineralne wilgotne, torf przejściowy mokry i inne.

Gatunki drzew i typy siedliskowe lasu

Jeśli przechadzając się ścieżkami lasu miejskiego w Giżycku, na myśl przychodzą Wam skojarzenia z dzikimi lasami Puszczy Boreckiej, to nic dziwnego. Nie dość, że kiedyś las ten stanowił tę samą Puszczę Galindzką, to jest również podobny w ukształtowaniu terenu i zadrzewieniu.

Typy siedliskowe – Las Miejski

Las miejski w Giżycku to bogate i różnorodne zasoby różnych typów siedliskowych lasów. Występują tutaj:

• Las Świeży – lipy, jesiony, modrzew i brzoza. Wszystkie w wieku około 85-100 lat.
• Las mieszany świeży – kruszyna, grab, jarzębina, dąb, olcha, osika, jesion, świerk, brzoza, iwa, modrzew, lipa i leszczyna. W runie rośnie szczawik, przetacznik i pokrzywa.
• Olsy – olcha i brzoza. Czasem świerk, dąb i grab. Podszyt stanowią kruszyna, świerk, łoza jarzębina.
• Las wilgotny – głównie olcha i brzoza. Pojedyncze sosny, osiki, jesiony, świerki i dęby.
• Las mieszany wilgotny – Świerk, dąb i sosna. Czasem grupy olchy i graby.
• Bór mieszany bagienny – Świerk, dąb, sosna, brzoza i olcha. Czasem osiki i świerki.
• Ols jesionowy – las młody. Olcha, świerk i brzoza. Grupami rośnie jesion, dąb i iwa. W runie trawy, pokrzywa, niecierpek, tojeść i malina.
• Las mieszany bagienny – chroniony. Olcha w 100%. Podszyt wierzba, w runie turzyce.

Poza wyżej wymienionymi typami, obszar lasu miejskiego w Giżycku jest bogaty w domieszki w typach siedlisk oraz liczne inne występujące tu gatunki drzew.

Wśród nich np. bez koralowy, leszczyna czy buk.

Ochrona lasu i Pomniki przyrody

Ochrona lasu miejskiego w Giżycku

Tereny uroczyska Las Miejski w Giżycku z początkiem 1999 roku zostały uznane za teren chroniony. W uzasadnieniu podano, że są to lasy cenne ze względu na fragmenty rodzimej przyrody, wodochronne i stanowiące ostoje zwierząt podlegających ochronie gatunkowej.

Pomniki przyrody

Na terenie lasu miejskiego występują licznie drzewa w wieku blisko i ponad sto lat. Dlatego również można tu spotkać pomniki przyrody. Jest ich kilkanaście, a wśród nich:

• Dąb szypułkowy „Wojciech”, wiek 640 lat(dane z 1997), obwód 616 cm, wysokość 20 m,
• Dąb szypułkowy „Wyniosły”, wiek 440 lat (dane z 1997), obwód 445 cm, wysokość 22 m,
• Dąb szypułkowy „Dowejko”, wiek 480 lat (dane z 1997), obwód 445 cm, wysokość 30 m,
• Dąb szypułkowy „Domejko”, wiek 480 lat (dane z 1997), obwód 440 cm, wysokość 30 m,
• Dąb szypułkowy „Wilhelm”, wiek 470 lat (dane z 1997), obwód 420 cm, wysokość 25 m,
• Modrzew europejski „Bolesław”, wiek 135 lat (dane z 1997), obwód 305 cm, wysokość 35 m,
• Modrzew europejski „Franciszek”, wiek 135 lat (dane z 1997), obwód 313 cm, wysokość 38 m

Lasy o szczególnych walorach przyrodniczych

Co więcej, od 2009 roku, Las miejski w Giżycku został zaklasyfikowany do kategorii obszarów rzadkich, ginących lub zagrożonych ekosystemów w certyfikacji High Conservation Value Forests międzynarodowej organizacji FSC.

Natura 2000

Siedliska lasu spełniają również wymogi reprezentatywności kryteriów sieci Natura 2000.

Historia Lasu Miejskiego w Giżycku

Dlaczego ten las jest taki cenny? Ciągłość ekologiczna giżyckiego lasu sięga czasów, kiedy tereny te były jeszcze puszczą Galindzką!

Jednak historia lasów miejskich w Giżycku zaczyna się znacznie później bo w 1612 roku. A więc dokładnie 15 maja 2023 roku będzie obchodził swoje 411 urodziny! Warto zwrócić też uwagę, że niektóre dęby rosną w nim jeszcze dłużej! Jak np. najstarszy w lesie Dąb Wojciech, który zaczął rosnąć w roku 1383, a więc na 27 lat przed słynną bitwą pod Grunwaldem!

To właśnie w 1612 roku mieszkańcom miasta wraz z prawami miejskimi Giżycka nadano las i jednocześnie władze miejskie zatrudniły leśniczego miejskiego zajmującego się gospodarką leśną. Pomagali mu w tym wartownicy i strażnicy. W 1796 roku wybudowano dwie budy strażników leśny. I co ciekawe, jeszcze w tych czasach wynagradzani byli za swoją pracę darmowym drewnem na opał.

Zimą roku 1818 obszar Giżycka nawiedził potężny orkan. Spowodował on liczne zniszczenia w lesie. Szacuje się, że zniszczone zostało blisko 75% całego zadrzewienia.

Czterdzieści lat po niesławnym orkanie Rada Miasta postanowiła zmienić dotychczasową nazwę Eichenwald na Kmmereiwald. Zatem las przestał być Dębowym Lasem, a stał się Lasem Miejskim Koło Leca.

Pierwszą istotną zmianą w strukturze leśnej dokonaną ręką ludzką była budowa przecinającej kompleks leśny szosy prowadzącej z Węgorzewa do Giżycka w 1869 roku. Pod tę inwestycję wycięto spore połacie lasu i oddzielono część południową od północnej na wysokości miejscowości Gajewo.

Nowy plan zagospodarowania

Dokładnie 22 lata później nastąpiły kolejne ważne zmiany. Ze względu na rosnące zainteresowanie Giżyckiem turystów, Rada Miasta opracowała plan zagospodarowania lasu. Celem było udostępnienie lasu miejskiego i uroków lasu i okolic rzeszom turystów.

Pod koniec XIX wieku na wzgórzu Wilhelma zbudowano dwudziestometrową wieżę widokową. Z jej tarasu można było podziwiać panoramę jezior. Niestety wieża widokowa została wysadzona w powietrze przez wojska niemieckie w początkowej fazie I Wojny Światowej (1914 rok). Celem była likwidacja dogodnego punktu obserwacyjnego, który mogli wykorzystać żołnierze radzieccy przeciwko wojskom niemieckim.

Kolejne udogodnienia służące mieszkańcom miasta i turystom powstały w 1891 roku. Stworzono wtedy promenadę spacerową dla pieszych prowadzącą z miasta do lasu miejskiego, a w samym lesie miejskim zostały wytyczone ścieżki turystyczne.

Nad stawem wybudowano strzelnicę i promenady prowadzące do innych stawów. Przy samej strzelnicy, w sezonie funkcjonowała kawiarnia.

Pod koniec XIX wieku giżyckimi lasami (miejskim i drugim zlokalizowany w Puszczy Boreckiej) zarządzał już nowy właściciel, a więc Nadleśnictwo Giżycko. Taką decyzję podjęto, ponieważ utrzymanie lasu kosztowało w owym czasie bardzo dużo i zyski nie pokrywały poniesionych kosztów związanych z utrzymaniem lasu miejskiego.

Około 1924 roku w lesie wybudowano pomnik poświęcony poległym żołnierzom niemieckim z 82-go Królewskiego Pułku Artylerii Polowej.

Natomiast w 1932 roku postawiono tutaj skocznię narciarską z punktem konstrukcyjny 15 metrów.

W XXI wieku w wyglądzie lasu miejskiego nastąpiły znaczące zmiany. W 2000 roku utworzono ścieżki edukacyjno-przyrodnicze wzdłuż stawów i pośród lasów. Ich łączna długość wyniosła 5 km. Krótsza przeznaczona jest dla dzieci, a dłuższa dla młodzieży i dorosłych.

Altanę i pomost do obecnego stanu zrewitalizowano w roku 2015.

W ostatnich latach Nadleśnictwo Giżycko coraz częściej prowadzi intensywny wyręb lasu, zwłaszcza w najstarszych siedliskach grądowych. Co skutkuje zmniejszeniem walorów estetycznych lasu i sprawia, że zatraca swój dziki charakter.

W Giżyckim Lesie

Przez cały rok liczne rzesze mieszkańców miasta cieszą się możliwością udostępnienia uroków lasu. Ale w samym lesie miejskim jest więcej atrakcji niż same ścieżki czy dziki las.

Ostatnimi czasy inicjatywą nadleśnictwa w lesie miejskim zrewitalizowano również stawy, ścieżki, altany pomosty. Wybudowano również punkt czerpania wody. Inwestycja kosztowała w sumie budżet miasta około 4 milionów złotych.

Co jeszcze ciekawego oferuje las miejski w Giżycku?

Ciekawe miejsca

Las miejski kryje w sobie liczne ciekawe miejsca. Wśród nich są atrakcje historyczne, przyrodnicze czy miejsca wypoczynku. Do wszystkich z nich prowadzą liczne oznakowane trasy spacerowe.

Atrakcjami przyrodniczymi są oczywiście krajobrazy, zapierające dech w piersiach bagna olchowe i oczywiście wspomniane wcześniej pomniki przyrody, z których najważniejszym jest Dąb Wojciech.

Dąb Wojciech

Najważniejszym pomnikiem przyrody w Lesie Miejskim w Giżycku jest Dąb Wojciech. Jego domem jest południowa część lasu. A jego sąsiadem jest siedziba Nadleśnictwa Giżycko.

Dąb Wojciech liczy sobie ponad 600 lat i mierzy ponad 20 metrów wysokości. Jest niezwykle okazały i jest jedną z najważniejszych atrakcji.

Można do niego dojechać drogą krajową nr. 63. Wjeżdżając od strony Węgorzewa po lewej stronie szosy znajduje się zjazd w miejsce, gdzie siedzibę mają Lasy Państwowe. Dąb znajduje się tuż przy siedzibie Nadleśnictwa.

Pomnik Artylerzystów ku pamięci żołnierzy Królewskiego Pułku Artylerii Polowej w Gajewie

Pomnik Artylerzystów upamiętniający żołnierzy Królewskiego Pułku Artylerii Polowej. Pierwotnie byli to dwaj artylerzyści klęczący koło armaty osadzeni na cokole. Niestety do dziś pozostało tylko koło wspominanej armaty.

Pomnik powstał na początku lat 20 XX wieku. Żołnierze Pułku Artylerii Polowej których upamiętnia, stacjonowali w latach 1912-1919 w Twierdzy Boyen.

Do pomnika prowadzi zasadzona w 1891 aleja lipowa.

Altana i pomost

Decyzją Burmistrza Miasta udało się w 2015 roku doprowadzić do pewnych prac rewitalizacyjnych. Między innymi w lesie miejskim zrekonstruowano altanę i sąsiadujący z nią pomost.

Altana wdziera się w małe jeziorko, oferując odwiedzającym piękne widoki. Daje również cień i odpoczynek.

Miejsce na ognisko

Nieopodal altany znajduje się spora polana, w której centralnym punkcie umiejscowiono miejsce na grilla i ognisko. Palenisko otaczają wiaty z ławeczkami i stołami. Wiat jest łącznie pięć, a ławek ze stołami czternaście. Dzięki czemu każdy chcący odpocząć znajdzie tu dla siebie miejsce.

To właśnie tu najczęściej odbywają się lokalne imprezy plenerowe.

Rzeźba Jana Nepomucena

Na jednej z polan nad stawem stanęła rzeźba nowego patrona Uroczyska Las Miejski w Giżycku, a konkretnie rzeźbiona w drewnie postać św. Jana Nepomucena.

Jan Nepomucen jest patronem mostów i orędownikiem podczas powodzi.