Żubry na Mazurach niegdyś nie były niczym nadzwyczajnym. Jeszcze przed I wojną światową żubry żyły tu tylko na wolności. Dziś ich domem jest m.in. Zagroda Żubrów w Wolisku. Ale nie tylko. Przeczytaj artykuł i dowiedz się gdzie zobaczyć Króla Puszczy na wolności.

Jaki jest żubr, każdy widzi

Król puszczy, jak nazywany jest w Polsce żubr to zwierzę niezwykle piękne i potężne. Dorosły samiec żubra waży nawet ponad 1 tonę i żyje 45 lat.

Najczęściej jednak ich masa nie przekracza 900 kg. W kłębie osiągają maksymalnie 188 cm, a średnio 172 cm. Samice są mniejsze ich średnia waga to 420-460 kg, a wzrost 152 cm.

Byka od samicy łatwo odróżnić nie tylko ze względu na rozmiar. Jego cechą charakterystyczną jest niezwykle umięśniony, szeroki, masywny, z wyraźnym garbem przód. Jest on porośnięty bujną grzywą. Tył z kolei jest porośnięty jedynie krótką sierścią.

Zarówno samce, jak i samie żubra europejskiego mają dużą i ciężką głowę. Rogi skierowane ku górze i zagięte do środka. Ich szyja jest bardzo gruba. Sierść jest kasztanowo-brunatnoszara. Która w zimie znacznie ciemnieje.

Historia mazurskiego żubra

Te największe europejskie ssaki kojarzone dziś powszechnie z Polską na początku żyły w niemal całej Europie i zachodniej Azji. Z ogromnymi populacjami w Uralu i Kaukazie. W czasach historycznych ich zasięg skurczył się do Europy centralnej z Niemcami na zachodzie i Ukrainą na wschodzie.

Niestety w wyniku wojen, na skutek kłusownictwa czy polowań sportowych i rekreacyjnych to majestatyczne zwierzę wyginęło niemal we wszystkich częściach kontynentu i pod koniec XVII wieku ostatnie stada zachowały się jedynie w Puszczy Białowieskiej oraz na Kaukazie (żubr kaukaski).

Gdzie żyją żubry obecnie

Obecnie mazurskie żubry zamieszkują głównie lasy puszczy boreckiej. Jednak ich naturalnym siedliskiem są przede wszystkim tereny otwarte, te jednak zajmowane są już od dawna w większości przez pola uprawne. W wyniku utraty naturalnych siedlisk na ich rzecz żubr nizinny systematycznie zmniejszał swoją populację.

Pierwsza próba odbudowy populacji

Punktem zwrotny w ich historii był XIX wiek, kiedy ochroną objął je Car Rosyjski Aleksander I Romanow. Ich populacja zwiększyła się do 1900 osobników. Jednak niedługo później znowu zaczęła spadać by przed I Wojną Światową liczyć mniej niż 1000 osobników.

I wojna światowa zbiera żniwo

Sama wojna również nie oszczędziła żubra i to do tego stopnia, że tuż po jej zakończeniu, bo w roku 1919 zabito ostatniego wolno żyjącego osobnika. Według różnych źródeł został on zabity w kwietniu 1919 lub dwa lata później (9 lutego 1921) przez Bartłomieja Szpakowicza z Białowieży.

Na szczęście geny przetrwały dzięki hodowli żubrów m.in. w miejscowości Wolisko.

Udana reintrodukcja żubra w Polsce

Ten fakt naukowcy wykorzystali w celu odbudowy populacji. Z inicjatywy prof. Jana Sztolcmana już w 1923 roku rozpoczęto reintrodukcja tego gatunku i powolną jego odbudowę.

Dziś w Polsce żyje 2429 przedstawicieli tego gatunku (stan na 31.12.2021), a w całej Europie 9554 osobniki.

Gdzie można zobaczyć żubra na mazurach?

Na mazurach można zobaczyć przede wszystkim w Puszczy Boreckiej. Od 2021 roku zamieszkują również położoną niedaleko Puszczy Romincką.

Żubry na wolności

Żubry coraz częściej trafiają na wolność, przykładem tego są żubry białowieskie i dziś w dużej mierze żyją w stadach wolnych. Jednak turyści mogą je oglądać w specjalnie do tego przystosowanej pokazowej zagrodzie. Takim miejscem jest zagroda pokazowa w Wolisku niedaleko Giżycka i Węgorzewa.

Zagroda żubrów mieści 80 osobników. Jednak w puszczy boreckiej można również spotkać licznie wolno żyjące osobniki. Ich populację szacuje się obecnie na 128 sztuk.