Ełk

Historia Ełku zaczyna się podobnie, jak wielu innych mazurski miast. Najpierw powstaje zamek, a następnie wieś przy twierdzy. Ełk jednak może pochwalić się tym, że założył go sam Wielki Mistrz zakonu Krzyżackiego Ulrich von Juningen, znany nam wszystkim z Bitwy pod Grunwaldem. Jednak historia Ełku to coś więcej niż przeszłość. Wystarczy wspomnieć, że Ełk w 1999 roku odwiedził Ojciec Święty Jan Paweł II. Co jeszcze warto wiedzieć o tym mieście? Odpowiedź znajdziesz w artykule.

Ełk w pigułce

Ełk jest stolicą powiatu ełckiego i trzecim co do wielkości miastem na Warmii i Mazurach po Olsztynie i Elblągu. Swoje siedziby mają tutaj liczne firmy, a turystyka rozkwita.

W Ełku odbywają się przeróżne imprezy, takie jak Hip Hop Festiwal, Mazurskie Zawody Balonowe, Festiwal Ogień i Woda, Festyn Łowiecki, czy Festiwal Smaków Świata.

Ełk oferuje wiele atrakcji kulturalnych i kulinarnych, łącząc mazurskość z zaletami większego miasta.

Przyjeżdżając tutaj, możemy skorzystać ze wspomnianej oferty kulturalnej, lub aktywnie spędzić czas, wybierając liczne ścieżki rowerowe i spacerowe, czy trasy kajakowe.

Ełk – położenie

Miasto Ełk jest położone na pojezierzu ełckim, nad samym brzegiem jeziora o tej samej nazwie. Otoczone jest od południowo-zachodniej strony wodami wspomnianego akwenu, od południa i wschodu lasem, a od północy polami.

Administracyjnie leży w południowo-wschodniej części województwa Warmińsko-Mazurskiego. Historycznie na dawnej Jaćwieży, etnograficznie leży na Mazurach.

Przez miasto przepływa rzeka Ełk.

Turystyka

Choć centrum miasta leży bezpośrednio nad brzegiem jeziora, to samo miasto nie znajduje się na Szlaku Wielkich Jezior Mazurskich, przez co żeglarstwo nie jest tu zbyt popularne.

Niemniej inne sporty wodne są mocno promowane i popularyzowane przez Miejski Ośrodek Sportu. Między innymi pływanie kajakami, deskami SUP, czy skuterami wodnymi.

Rzeką Ełk można wybrać się na spływ kajakowy, a latem organizowane są tu pokazy i zawody baloniarskie.

Historia Ełku

Założenie Ełku

Choć Ełk otrzymał prawa miejskie dopiero w 1669 roku, to od samego początku do dziś rozwija się bardzo dynamicznie. Jego początków można doszukiwać się w roku 1398, kiedy to Ulrich von Jungingen założył na wyspie jeziora ełckiego Zamek, w celu kolonizacji dawnych terenów pogańskich.

Budowę zamku ukończono 1406 roku – zatem w przededniu wielkiej wojny Polski z Zakonem Krzyżackim. Od samego początku wokół twierdzy i na brzegach jeziora powstawało podgrodzie i wieś otaczająca zamek.

Samo założenie miasta datuje się na rok 1425, a prawa miejskie potwierdzono właśnie w 1669 roku.

Ełk – Późne średniowiecze

W połowie XV wieku Ełk przyłączył się do Związku Pruskiego i został przyłączony przez Kazimierza IV Jagiellończyka do państwa Polskiego. Następnie w trakcie wojny trzynastoletniej, miasto Ełk raz było polskie, raz pruskie, by na mocy Pokoju Toruńskiego ponownie zostać częścią Korony Polskiej – jednak jako lenno we władaniu krzyżackim. Po sekularyzacji zakonu przeszło we władanie świeckich książąt pruskich.

Ełk – Nowożytność

Rozwój miasta równie często przyspieszał, co zwalniał. Na początku XVIII wieku w mieście panowała epidemia dżumy. Miasto wyludniło się. W wyniku zarazy zmarło około 1300-2000 mieszkańców. Epidemia nad jeziorem Ełckim trwała blisko rok.

Już dziesięć lat później miasto odżyło i założono szkołę miejską.

Ełk tak jak inne miasta mazur był germanizowany, jednak bez powodzenia. Pozostawał ośrodkiem ruchu mazurskiego i polskiego. Na przełomie wieków powstało polskie seminarium nauczycielskie. Jego organizatorem był prezbiter Tymoteusz Gizewiusz.

Ełk – Przed I Wojną Światową

Miastem powiatowym Ełk stał się w roku 1818, a pięćdziesiąt lat później otwarto linię kolejową do Królewca. W drugiej połowie XIX wieku w Ełku pojawiły się najważniejsze wynalazki, takie jak telegraf i telefon.

W XIX wieku w Ełku tworzy Michał Kajka, poeta któremu władze postawiły pomnik w roku 1958.

Ełk – Czasy wojny światowej i okres międzywojennym

Ełk doznał bardzo wielu zniszczeń podczas działań I Wojny Światowej. Po niej, w okresie międzywojennym bardzo szybko się z kolei odbudował i był siedzibą Konsulatu Polskiego.

Podczas II Wojny Światowej był miejscem pracy przymusowej wielu zesłańców z państw okupowanych przez III Rzeszę.

Na terenie Miasta Ełku działał wywiad Armii krajowej. Niestety ze względu na działania wojenne i liczne zniszczenia do końca wojny miasto niemal całkowicie opustoszało.

Ruiny opuszczonego miasta 24 stycznia 1945 roku zostały zdobyte przez Armię Czerwoną. Czerwonoarmiści, również nie obchodzili się z miastem pokojowo. Po jego zajęciu dokonali licznych grabieży oraz umyślnie niszczyli wiele budynków.

Po wojnie Ełk zasiedlili przede wszystkim mieszkańcy okolicznych powiatów oraz przesiedleńcy z Kresów.

Ełk dziś

Dziś Ełk rozwija się równie dynamicznie. Siedziby mają tu znaczne firmy inwestujące w przemysł drzewny, branża motoryzacyjna, czy z branży przemysłu meblowego. Mieści się tu austriacki, szwajcarski, koreański, tajwański, czy wreszcie kapitał polski.

W 2018 roku powstał Park Naukowo-Technologiczny, którego celem jest zachęcenie do tworzenia innowacyjnej działalności gospodarczej oraz tworzenia nowych miejsc pracy.

W Ełku rozwija się również turystyka i pielęgnuje się kulturę.

Turystycznie Ełk ma dużo do zaoferowania zwłaszcza na molo. Znajdują się tam liczne restauracje, bary, hotele i apartamenty.

Miasto ekologiczne promuje się licznymi inwestycjami związanymi z ochroną środowiska.

Ełk – Najważniejsze zabytki

Zabytkowy park Solidarności

Park Solidarności dawniej nazywany był Parkiem Królowej Luizy, na cześć królowej Pruskiej, żony Króla Fryderyka Wilhelma III. Został odrestaurowany w 2009 roku i dziś jest miejscem odpoczynku wielu mieszkańców Ełku.

Jest niezwykle cennym zabytkiem na mapie miasta Ełk. Centralnym jego punktem jest zabytkowa fontanna istniejąca od momentu jego założenia w okresie przełomu XIX i XX wieku.

Na przeciwległych krańcach znajdują się pomniki, a od ulicy Mickiewicza pomnik wdzięczności z 1965 roku. Na placu odbywają się różne uroczystości Państwowe i miejskie.

Budynek Szkoły Artystycznej

Ełk obfituje w zabytkowe kamienice, ale ta jest wyjątkowa. Wystarczy spojrzeć! Budynek Szkoły Artystycznej mieści się przy ulicy Armii Krajowej 21.

Został zbudowany w 1919 roku. Jest ozdobiony licznymi ornamentami, rocaille, kapitele jońskie i korynckie sprowadzono z Gdańska i Berlina.

Zabytkowy Most na Jeziorze Ełckim

Most zbudowano w 1910 i łączy ze sobą znajdujący się na wyspie jeziora ełckiego zamek z centrum miasta. Jest to jedyny most biegnący przez jezioro.

Jest to most czteroprzęsłowy zbudowany na planie wydłużonego prostokąta. Konstrukcja jest żelbetonowa. Filary, przęsła, przyczółki i rogatki wykonano z czerwonego kamienia.

W 2009 roku most pięknie podświetlono.

Inne zabytki

• Kościół Parafialny pw. Najświętszego Serca Jezusowego
• Wieża Ciśnień
• Budynki mieszkalne na ulicy Armii Krajowej

Zamek w Ełku

Zamek Ełku znajduje się na wyspie jeziora ełckiego i jest najstarszą budowlą w mieście. Powstał bowiem w 1406 roku. Do dziś pozostały z niego wyłącznie ruiny. Prywatny właściciel ma plany do kompleksu budynków, jednak obecnie budynki są w bardzo złym stanie.

Więcej o zamku wiesz się z naszego artykułu: Zamek w Ełku

Warto zobaczyć

W Ełku warto zobaczyć również Parowozownię normalnotorową, wybrać się na wycieczkę Ełcką Koleją Wąskotorową. Wartymi zobaczenia zabytkami są również Budynek Wyższego Seminarium Duchownego, dawna szkoła muzyczna, czy zabytkowa Wieża Ciśnień.

Kultura

W Ełku działa łają liczne instytucje kulturalne wśród których najważniejszą jest Ełckie Centrum Kultury, zwane przez mieszkańców „Ecekiem”. Dom kultury posiada pracownie modelarską, ceramiczną, plastyczną oraz fotograficzną.

Centrum kultury przeglądy kabaretowe, festiwal pirotechniczny Ogień & Woda czy koncerty i wydarzenia kulturalne.

Przy ECK działa: Ełcki Teatr Tańca, Mazurski Zespół Pieśni i Tańca Ełk, Teatr Współczesny.

Działa tu także szereg innych instytucji kulturalnych, takich jak: Miejska Publiczna, Warmińsko-Mazurska Biblioteka Pedagogiczna Filia w Ełku, Biblioteka Wyższego Seminarium Duchownego, Stowarzyszenie Romskie.

Działają muzea takie jak Muzeum Historyczne, Muzeum Kropli Wody czy Muzeum Zabytków Kolejnictwa.

Wydarzenia kulturalne

Najważniejszymi wydarzeniami cyklicznymi odbywającymi się w Ełku są Mazurskie Zawody Balonowe, Ełk, Latin Festival”, Światowy Festiwal Folkloru Tęcza, Festiwal Literaco-muzyczny „Ełk, będzie czytane, będzie grane”, Hunt Run, Mistrzostwa Polski w Narciarstwie Wodnym za Motorówką, Festiwal Smaków Świata.

Ełk słynie również koncertów hip-hopowych czy jazzowych Jazz Meetingów.

Ludzie związanie z Ełkiem

• Irena Misztal – polska pisarka
• Marcin Miller – kompozytor i autor tekstów disco polo
• Karol Bahrke – polski drukarz i wydawca, działacz mazurski
• Artur Balazs – były minister rolnictwa i rozwoju wsi
• Leszek Błażyński – polski bokser, dwukrotny brązowy medalista olimpijski z Monachium (1972) i Montrealu (1976)
• Mariusz Daniszewski – polski wioślarz, olimpijczyk z Aten (2004)
• Janusz Duchnowski – polski piłkarz, zawodnik Stali Mielec
• Karol Foks – niemiecki duchowny katolicki, pierwszy proboszcz w polskim Ełku
• Michał Kajka – polski poeta ludowy, działacz mazurski
• Andrzej Klimaszewski – polski skoczek w dal, olimpijczyk z Moskwy (1980)
• Łukasz Kolenda – polski koszykarz, zawodnik Trefla Sopot
• Michał Kolenda – polski koszykarz, zawodnik Trefla Sopot
• Sebastian Kosiorek – polski wioślarz, olimpijczyk z Aten (2004) i Pekinu (2008)
• Wojciech Kossakowski – poseł na Sejm RP (Prawo i Sprawiedliwość)
• Siegfried Lenz – niemiecki pisarz, honorowy obywatel Ełku
• Hieronim Malecki – polski pastor, drukarz, założyciel Akademii Mazurskiej
• Jan Malecki – polski teolog luterański, poeta, drukarz, prekursor polskiej oświaty na Mazurach
• Witold Mroziewski – polski piłkarz i trener
• Czesław Nalborski – oficer Armii Krajowej, harcmistrz
• Michał Olszewski – polski pisarz i publicysta
• Gustaw Sawicki – mazurski działacz
• Paweł Sobolewski – polski piłkarz, zawodnik Korony Kielce
• Cezary Zamana – polski kolarz, zwycięzca Tour de Pologne (2003)