Śluza Guja Piaski to jedyna ukończona śluza na Kanale Mazurskim, która reguluje poziom wody na jeziorze Rydzówka. Dziś ta monumentalna budowla nadal robi ogromne wrażenie i choć obiekt nie jest tak znany, jak śluza w Leśniewie Górnym, zdecydowanie warto go odwiedzić. Obiekt jest ogrodzony, możliwe jest jednak jego zwiedzanie.

Historia Śluzy Guja Piaski

Budowa Kanału Mazurskiego rozpoczęła się w 1911 roku, kiedy to zainicjowano prace mające na celu połączenie Wielkich Jezior Mazurskich z Morzem Bałtyckim.

Śluza Guja Piaski, zlokalizowana blisko wioski Guja, jest jedynym ukończonym elementem tego ambitnego projektu, który nigdy nie został dokończony z powodu wybuchu I i II wojny światowej.

Śluza, pierwotnie nazwana Sandhof, jest obecnie zabytkiem. Jej budowę rozpoczęto w 1934 roku, a zakończono w 1940 roku.

Jej konstrukcja była pierwotnie zasilana energią elektryczną, jednak silnik został usunięty po II wojnie światowej. Dziś śluza nadal funkcjonuje, regulując poziom wody w jeziorze Rydzówka.

Śluza Piaski – architektura i działanie

Śluza Guja Piaski charakteryzuje się imponującą konstrukcją. Komora śluzy ma długość 52 metry, szerokość 7,77 metra i głębokość 14,9 metra, co pozwala na efektywne zarządzanie poziomem wody w jeziorze Rydzówka. Wysokość spiętrzania wody wynosi 10,3 metra.

Jest to jedyna ukończona śluza w 100%. Śluzę poprzedza jaz. Obiekt wybudowano w konstrukcji żelbetonowej.

Mechanizm działania śluzy opiera się na ręcznie obsługiwanych bramach i mechanizmach, które pozwalają na precyzyjne regulowanie przepływu wody.

Bramy śluzy wykonano ze stali. Już czasach budowy śluzy dbano o ochronę czystości wód. System filtracyjny zainstalowany w śluzie chroni jakość wody przed olejami i smarami, co jest kluczowe dla ekosystemu jeziora.

W pobliżu śluzy znajdował się dom śluzowego.

Śluza Guja Piaski – atrakcja turystyczna

Śluza Guja Piaski, będąca unikalnym obiektem inżynierii wodnej, przyciąga wielu zwiedzających. Dostęp do śluzy jest możliwy samochodem, co ułatwia zwiedzanie. Można dojechać z Srokowa przez Karłowo lub z Węgorzewa przez Guję.

Zwiedzanie śluzy jest możliwe. Budynek znajdujący się przy śluzie zamieszkuje osoba, która posiada klucze do obiektu.

Inne śluzy Kanału Mazurskiego

Kanał Mazurski po stronie polskiej to aż 5 śluz, pozostawionych na różnych etapach budowy. Pierwsze dwie śluzy położone są w okolicach Leśniewa. Są to Śluza Leśniewo Dolne oraz Śluza Leśniewo Górne.

W pobliżu Leśniewa warto odwiedzić także kompleks bunkrów w Mamerkach.

Kolejna, trzecia śluza znajduje się właśnie w pobliżu miejscowości Guja. Następna jest Śluza Bajory w Bajorach Małych oraz Śluza Długopole w Bajorach Wielkich.

Każdy z tych obiektów na Kanale Mazurskim wart jest uwagi. Śluzy różnią się między sobą przede wszystkim zaawansowaniem prac budowlanych, jednak również ich architektura jest nieco odmienna.

Okolica, w której położone są zabytki także wydaje się być bardzo różnorodna. Im bardziej na północ, tym Kanał Mazurski jest bardziej dziki i zarośnięty.

Śluza Guja Piaski – podsumowanie

Zabytek położony jest w pobliżu miejscowości Guja i jest częścią Kanału Mazurskiego, którego budowa rozpoczęła się na początku XX wieku. Kanał Mazurski miał połączyć Krainę Wielkich Jezior z Bałtykiem poprzez rzekę Pregołę.

Choć te ogromne przedsięwzięcie nigdy nie zostało ukończone, nadal możemy podziwiać pozostałości prac. Jedną z najcenniejszych pamiątek jest Śluza Guja Piaski, jedyna ukończona śluza.

Śluza Guja Piaski, dzięki swojej bogatej historii, unikatowej konstrukcji i kluczowej roli w systemie regulacji wód Mazur, stanowi nie tylko zachwycające tło dla miłośników przyrody i historii, ale również ważny punkt na mapie kulturalnej i technicznej regionu.